Samo dvije od 91 kontrolisane osovne i srednje škole u Crnoj Gori tokom prošle i u prvoj polovini ove godine ocijenjene su kao veoma uspješne tokom eksternog utvrđivanja kvaliteta obrazovno-vaspitnog rada, koje sprovodi Zavod za školstvo.

Kako su Vijestima kazali iz Zavoda, nije bilo ocjene “ne zadovoljava”, kao “uspješno” je ocijenjeno 87 ustanova, dok su dvije škole dobile ocjenu “zadovoljava”.

Utvrđivanje kvaliteta, pojašnjavaju iz te obrazovne ustanove, radi se u pet ključnih oblasti obrazovno-vaspitnog rada.

Tih pet oblasti su kvalitet nastave i učenja, odnosno obrazovno-vaspitnog rada, upravljanje i rukovođenje ustanovom, organizacija i izvođenje obrazovno-vaspitnog rada, etos ustanove, postignuća, znanja i vještine djece, učenika, odnosno polaznika obrazovanja, prema obrazovnim standardima znanja, odnosno ishodima učenja, ali i podrška koju ustanova pruža učenicima.

Kad su u pitanju nedostaci koji se odnose na oblast nastave i učenja, kontrole Zavoda utvrdile su da je nastava matematike, fizike, hemije i biologije, u pojedinim školama nestručno zastupljena.

“Određeni broj mladih nastavnika ne vlada u odgovarajućoj mjeri pedagoškim i metodičkim znanjima. Nastava nije usmjerena na razvijanje strategija učenja, kritičkog mišljenja i kreativnosti učenika. Nastavnička pitanja nijesu u dovoljnoj mjeri raznovrsna i usklađena sa kriterijumima ocjenjivanja. Na pojedinim časovima izostaje samostalnost učenika u radu, a usmena produkcija nije na odgovarajućem nivou. Na pojedinim časovima likovne kulture ne vrši se estetska analiza učeničkih radova”, naglasili su iz Zavoda.

Prema odgovorima iz te obrazovne institucije, u pojedinim školama, na nivou stručnih aktiva, nijesu usaglašeni kriterijumi ocjenjivanja posebno za usmene odgovore. Nijesu usaglašeni elementi praćenja, kako su utvrdili iz nadzornici iz Zavoda, kao ni metode i tehnike ocjenjivanja koje treba da budu sastavni dio nastavničkih bilježnica, u kojim se prate postignuća učenika.

“Usvojeni kriterijumi ocjenjivanja se ne primjenjuju dosljedno, a u pojedinim školama učenici nijesu upoznati sa njima. Analizu postignuća učenika po klasifikacionim periodima stručni aktivi prikazuju putem kvantitativnih analiza i sažetog zaključka bez kvalitativne analize. Stručni aktivi ne analiziraju uticaj dopunske i dodatne nastave na postignuća učenika. Ocjene se ne evidentiraju u odjeljenjskim knjigama ravnomjerno tokom klasifikacionog perioda. U određenom broju slučajeva, na opserviranim časovima pokazano znanje učenika nije u skladu sa datim ocjenama”, preciziraju iz Zavoda.

Časovi dopunske i dodatne nastave, poručuju, ne realizuju se u skladu sa planiranim. Dopunska i dodatna nastava se ne planiraju iz svih predmeta, ne održavaju se redovno i ne evidentiraju. Nema rezultata kvalitativne analize efekata održavanja dodatne i dopunske nastave na postignuća učenika kao i konkretnih predloga mjera… Mali broj učionica ima pristup internetu, dok zastupljenost digitalne tehnologije u nastavnom procesu nije česta. U školama su rijetko formirani kabineti za prirodnu grupu predmeta (fiziku, biologiju, hemiju) opremljeni potrebnom aparaturom i hemikalijama. Mali broj učionica opšte namjene opremljen je didaktičkim materijalom iz pojedinih nastavnih predmeta koji zadovoljavaju estetske, saznajne, kreativne i druge potrebe učenika. Stručni aktivi u manjoj mjeri pokreću inicijative za nabavku nastavnih sredstava i pomagala prema preporukama predmetnih programa. Stručni aktivi se u nedovoljnoj mjeri bave pitanjima koja se tiču obrazovno-vaspitnog rada”ž, uočeno je kroz kontrole Zavoda.

U nekim školama uočeni su i procijenjeni kao nezadovoljavajući pojedini standardi u okviru ključnih oblasti koji se odnose na upravljanje i rukovođenje ustanovom, etos, obrazovna postignuća i podrška učenicima.

U okviru eksterne evaluacije, Zavod školama dostavlja i anketu, koja je pokazala da međuljudski odnosi narušeni, da su naročito loši odnosi između učenika, a u pojedinim obrazovno-vaspitnim ustanovama je istaknuto i da odnosi između učenika i nastavnika nijesu na zavidnom nivou. S jedne strane, ima primjera nepedagoškog postupanja nastavnika prema učenicima, dok je u drugim primjerima izraženo nepoštovanje nastavnika od strane učenika.

“Rezultati anketa za učenike, roditelje i nastavnike i razgovori s upravama škola, upućuju na zaključak da je fizičko, verbalno i sajber nasilje u porastu. Mehanizmi za sprečavanje i suzbijanje nasilnog ponašanja, kao i drugih oblika rizičnog ponašanja u nedovoljnoj mjeri su efikasni. Program i plan rada timova za prevenciju nasilja ne sadrže sve relevantne aktivnosti iz nadležnosti tima. U pojedinim obrazovno-vaspitnim ustanovama evidencija aktivnosti ovih timova nije redovna ili nije sistematična. Povremeno se realizuju edukativne aktivnosti u cilju prepoznavanja i prevencije rizičnog ponašanja”, stoji u odgovorima Zavoda.

Naglašavaju da se sistem identifikacije podrške i praćenja talentovanih učenika uglavnom svodi na one koji učestvuju na takmičenjima.

“Mali broj obrazovno-vaspitnih ustanova primjenjuje skale za procjenu darovitosti učenika”, poručuju iz Zavoda.

Stručni aktivi nedovoljno analiziraju postignuća učenika sa eksternih ispita i ne predlažu konkretne mjere za poboljšanje.

“Pojedine obrazovno-vaspitne ustanove ne posvećuju dovoljno pažnje kontinuiranom učešću učenika na školskim i višim nivoima takmičenja. Preveliki je procenat dodijeljenih diploma ‘Luča’ u odnosu na ukupan broj učenika završnih razreda u školama”, ocijenili su iz Zavoda.