Nedostatak gvožđa je najčešći nedostatak mikronutrijenta kod stanovništva u Crnoj Gori – pogađa oko 40 odsto djece i skoro 60 odsto žena koje nijesu trudne, pokazalo je prvo istraživanje o mikronutrijentima u Crnoj Gori sprovedeno sa ciljem da se prouči njihov uticaj na zdravlje, prevenciju bolesti i optimalno funkcionisanje organizma.
Istraživanjem, koje su prošle godine uradili Institut za javno zdravlje i UNICEF, je bilo obuhvaćeno 466 djece predškolskog uzrasta od 6 mjeseci do 5 godina, preko 1.6 hiljada žena od 15 do 49 godina koje nijesu trudne i 65 trudnica.
Rezultati Istraživanja o ishrani pokazuju da je anemija češća kod žena nego kod djece predškolskog uzrasta. Autori istraživanja ističu da je većina otkrivenih slučajeva anemije najvjerovatnije uzrokovana nedostatkom gvožđa. Nedostatak gvožđa je ustanovljen kod gotovo sve anemične djece i žena, a to je ujedno i jedini nutritivni indikator koji je značajno povezan s anemijom i kod djece i kod žena.
Prevalencija nedostatka gvožđa posebno je visoka kod djece uzrasta godinu do dvije i to češće kod one koja žive u urbanim sredinama.
Od djece koja su učestvovala u istraživanju 75 odsto je barem u nekom trenutku dojeno, ali je samo njih 45 odsto stavljeno na majčine grudi u toku prvog sata nakon rođenja. Što se tiče dopunske ishrane, kod većine djece su zadovoljeni minimalni kriterijumi u pogledu raznovrsnosti i učestalosti obroka, dok je složeni indikator „minimalno prihvatljiva ishrana“ utvrđen samo kod polovine djece.
Više od 75 odsto žena koje nijesu trudne ima minimalno raznovrsnu ishranu. Među ženama ove kategorije više od četvrtine je onih koje su anemične, što se, prema kriterijumima SZO, smatra „umjerenim“ javnozdravstvenim problemom. Gotovo 60% žena koje nijesu trudne ima nedostatak gvožđa, a skoro sve anemične žene istovremeno imaju nedostatak gvožđa. Kod skoro 20% žena koje nijesu trudne ustanovljen je nedostatak folata, koji je najveći među adolescentkinjama starosti 15–19 godina (33%). Deficit vitamina D pogađa manje od 10% žena, dok je kombinovan deficit i insuficijencija vitamina D češća pojava (> 40%).
Prevalencija minimalne raznovrsnosti ishrane kod trudnica iznosi 87%, što je znatno više nego kod žena koje nijesu trudne. Procenti anemije, deficita vitamina D i deficita i insuficijencije vitamina D slični su onim kod žena koje nijesu trudne. Kod trudnica postoji visoka prevalencija povišenih triglicerida (45%), a skoro 63% njih ima povišene vrijednosti koje predstavljaju odnos triglicerida i HDL holesterola. Pored toga, oko 9% trudnica ima hipertenziju.
Prema nalazima Istraživanja, kod žena koje nijesu trudne može se ustanoviti povezanost između uzimanja multivitaminskih suplemenata i niže prevalencije nedostatka gvožđa. Budući da se multivitamini propisuju rjeđe nego drugi vitaminski ili mineralni suplementi, ova se povezanost može objasniti time da žene preventivno uzimaju multivitaminske suplemente koji sadrže i gvožđe, povećavajući tako zalihe tog minerala u organizmu.
S druge strane, kod žena koje nijesu trudne i koje uzimaju suplemente gvožđa postoji veća prevalencija nedostatka gvožđa.
“Iako ovaj nalaz djeluje protivurječno, utvrđeno je da je više od 80% žena konzumiralo suplemente gvožđa nakon što su im ih propisali ljekari – što govori o tome da se u zdravstvenom sistemu Crne Gore uspješno dijagnostikuje nedostatak gvožđa i anemija kod žena koje nijesu trudne”, navode istraživači.
Istraživanjem o ishrani je ustanovljeno da je deficit vitamina D kod djece rijedak i da pogađa skoro svaku desetu ženu. Iako je prevalencija deficita vitamina D relativno niska i kod žena i kod djece, kombinovana prevalencija deficita i insuficijencije vitamina D je visoka, posebno imajući u vidu da je praksa pokrivanja kože veoma rijetka u obje grupe.
