Djeca na zapadnom Balkanu, pa i u Crnoj Gori, u riziku su od komercijalne seksualne eksploatacije, pa je neophodno angažovanje svih institucija kako bi mogle odgovoriti ovom problemu, pokazalo je istraživanje Globalne inicijative protiv transnacionalnog organizovanog kriminala (GI-TOC).
Regionalno istraživanje, koje se odnosi i na korišćenje novih informacionih tehnologija, uključujući stvaranje i distribuciju materijala za seksualno zlostavljanje dece na internetu, pokazuje da su na Zapadnom Balkanu ograničeni svijest i kapaciteti društva i institucija da adekvatno odgovore na komercijalnu seksualnu eksploataciju dece.
U preporukama koje se odnose na Crnu Goru, autori istraživaju ocjenjuju da je potrebno definisati posebne mjere za zaštitu ranjivih grupa, uključujući Rome i djecu migranata i razviti mehanizme za identifikaciju žrtava. U izvještaju se navodi da je u cilju zaštite djece nužno uspostaviti dobru saradnju i usvojiti multidisciplinarni pristup u prevenciji, obrazovanju i liječenju, kao i vođenju evidencije u ovoj oblasti i razmjeni informacija među pružaocima usluga.
Autori istraživanja smatraju da treba ojačati reagovanje u slučajevima komercijalnog seksualnog eksploatisanja, uključujući tehničku podršku, te na nivou opština formirati lokalne multidisciplinarne timove.
„Neophodno je razviti specijalizovane usluge namijenjene samo djeci – za smještaj, psiho-socijalnu i pravna pomoć… Treba dati prioritet i poboljšati reintegraciju žrtava i praćenje potencijalnih žrtava, a uporedo dosljedno ažurirati zajedničku bazu podataka prijavljenih slučajeva komercijalne seksualne eksploatacije djece, s naglaskom na zaštitu podataka i privatnosti žrtava. Potrebno je pripremite lokalne akcione planove i rasporedite resurse za rad“, dio je preporuka koje se odnose na Crnu Goru.
Autori takođe poručuju da treba obezbijediti pravnu pomoć kako bi se regulisao pravni status djece migranata, kao i poboljšati saradnju svih relevantnih međunarodnih tijela i institucija i domaćih organizacija civilnog društva, uz jasno definisanje odgovornosti definisane memorandumom o saradnji.
Globalna inicijativa protiv transnacionalnog organizovanog kriminala preporučuje da se u Crnoj Gori sprovede istraživanje radi ispitivanja i praćenja javne svijesti i mišljenja o komercijalnoj seksualnoj eksploataciji djece. Dio preporuka odnosi se i na prevenciju, koja bi bila usmjerena i na socijalnu diskriminaciju i stigmatizaciju žrtava ove eksploatacije, a nadležni bi trebalo da podrže i obrazovne programe te vrste u školi i zajednici (formalne i neformalne).
„Učinite prevenciju dosljednom i proširite je, van programa vođenih projektima NVO. Opremite organizacije civilnog društva specijalizovanim uslugama i podrškom“, navodi se u izvještaju.
Autori istraživanja smatraju da treba stalno pratiti sprovođenja zakonodavnog okvira i definisati praznine koje treba riješiti amandmanima.
Među preporukama koje se odnose na Crnu Goru, između ostalog, se navodi da treba uspostaviti i poboljšati međunarodnu i regionalnu saradnju sa drugim policijama i tužilaštvima i obučiti policajce i relevantno osoblje za identifikovanje počinilaca i potencijalne žrtve.
Iskorišćeni pred našim očima: Procjena komercijalnog seksualnog iskorišćavanja djece i odgovora za zaštitu djece na Zapadnom Balkanu prvi je izvještaj ove vrste koji se fokusira na pomenuti problem u regionu.
„Izvještaj je zasnovan na analizama civilnog društva i stručnjaka za borbu protiv trgovine ljudima, zaštite djece i informacionih tehnologija. Iako rasvjetljava ovaj skriveni problem, istovremeno ističe da „nedostatak ažurnih i razvrstanih podataka, kao i tendenciju da se slučajevi seksualne eksploatacije ne prijavljuju, vjerovatno čini podatke i brojeve iznijete u izveštaju značajno manjim od prave vrednosti”, kaže Livia Vagner, jedna od autorki izvještaja.
Autori ocjenjuju da je čak i prije pandemije COVID-19 došlo do povećanja broja slučajeva eksploatacije u regionu putem društvenih mreža ili aplikacija za komuniciranje.
„Eksploatacija putem novih informacionih tehnologija često slijedi sličan ciklus kao i u običnom životu, počevši od uspostavljanja odnosa povjerenja preko sekstiranja do iznuđivanja i/ili seksualnog zlostavljanja uživo i dijeljenja materijala gdje su deca seksualno zlostavljana“, objašnjava Ti Hoang, jedna od autorki izveštaja.
