Dom zdravlja Podgorica obilježiće Evropsku nedjelju prevencije karcinoma grlića materice promotivnim aktivnostima i u šoping centru Delta City danas do 18 sati imati punkt na kojem će ljekarski timovi davati informacije i preporuke zainteresovanim sugrađankama o samoj bolesti, liječenju i prevenciji. Biće dijeljen promotovni edukativni materijal, koji su pripremili ljekari.

Povodom obilježavanja Evropske nedjelje prevencije raka grlića materice Institut za javno zdravlje biće održana predavanja učenicama u Medicinskoj školi u Podgorici, Gimnaziji „Slobodan Škerović“ i pripadnicama RE populacije u Kampu, kao i ostalim zainteresovanim ženama po pozivu.

Evropska nedjelja prevencije raka grlića materice obilježava se od 22. do 28. januara, s ciljem informisanja javnosti o značaju prevencije ove maligne bolesti.

“Rak grlića materice je oboljenje koje se može spriječiti samo ukoliko žene odluče da bar jedan dan u godini posvete svom reproduktivnom zdravlju i pođu kod ginekologa na pregled”, poručuju iz Instituta za javno zdravlje.

Situacija u vezi sa karcinomom grlića materice ukazuje na karakteristike pandemije, pri čemu se više od 85% slučajeva otkrije se u zemljama u razvoju. Na ljestvici učestalosti malignih bolesti kod žena u Crnoj Gori karcinom grlića materice zauzima treću poziciju, iza vodećeg raka dojke i raka debelog crijeva, rektuma i anusa. Prema raspoloživim podacima Instituta za javno zdravlje za 2013. godinu ukupan broj novooboljelih je 94, od kojih je skoro dvije trećine žena tj. 62% starosne dobi od 40 do 59 godine života.

Primarni uzrok raka grlića materice je perzistentna ili hronična infekcija, jednim ili više, »visoko rizičnim« (onkogenim) tipovima humanog papiloma virusa (HPV), koja je najčešća seksualno  prenosiva bolest. Uz pomoć prirodnog imuniteta, kod većine žena i muškaraca koji se inficiraju HPV-om, ove infekcije spontano nestaju. Međutim, manji dio HPV infekcija perzistira, i tada dolazi do pojave oboljenja kao što su rak grlića materice, rak ženskih i muških genitalnih organa, čmara, usne duplje i ždrijela.

Drugi faktori koji doprinose nastanku HPV infekcije, a predstavljaju kofaktore u patogenezi karcinoma grlića materice su: rano stupanje u seksualne odnose, veći broj seksualnih partnera, smanjena otpornost organizma i pušenje.

Rak grlića materice razvija se postupno, asimptomatski, tokom niza godina, te se u tome ogleda značaj skrininga. Skrining predstavlja identifikovanje do tada neotkrivene bolesti, upotrebom skrining testa u prividno zdravoj, tj. asimptomatskoj ciljnoj populaciji. Smatra se da dobro organizovani skrining program može da spriječi i do 80% slučajeva raka grlića materice.

Osnovni cilj ranog otkrivanja bolesti je smanjenje broja oboljelih i broja umrlih od ove bolesti. Ranim otkrivanjem i uspješnim liječenjem, značajno se poboljšava kvalitet života žena, pospješuje očuvanje reproduktivnog zdravlja i sa ekonomskog aspekta, višestruko smanjuju troškovi liječenja. Skriningom ove zloćudne bolesti počinje se u mlađim dobnim skupinama, imajući u vidu patogenezu same bolesti tj. dugogodišnji proces razvoja iz preinvazivne u invazivnu formu bolesti.

Nacionalni program prevencije raka grlića materice  predstavlja veoma značajan spektar mjera i aktivnosti koje su usmjerene ka zaštiti zdravlja ženske populacije Crne Gore. Organizovani skrining za rak grlića materice (za žene 30-34 godine života) realizuje se od sredine prošle godine u opštini Podgorica. Prema raspoloživim podacima Instituta za javno zdravlje, među starosnom grupom koja je izabrana za skrining, u 2013. godini registrovano je 7% ukupnog morbiditeta od ove bolesti.

Trajanje jednog ciklusa skrininga je pet godina, prema važećem vodiču za skrining raka grlića materice Svjetske zdravstvene organizacije (Comprehensive cervical cancer control: a guide to essential practice – 2nd ed). Metode molekularnog HPV testiranja temelje se na detekciji DNK visokorizičnih HPV tipova iz uzoraka cervikalnog brisa.

Iz navedenih razloga preporuke Instituta su:

• Da sve žene idu na redovne preglede kod ginekologa jednom godišnje. Pregledi se mogu obaviti u ginekološkim ambulantama domova zdravlja širom Crne Gore.
• Da mlade žene ne stupaju rano u seksualne odnose, da ne mijenjaju često seksualne partnere i da koriste kondom – posebno kada je u pitanju novi ili nepoznati partner,
• Da se žene koje su obuhvaćene skrining programom odazovu na upućeni poziv.

Pored toga u Institutu kažu da je važno da zdravstveni radnici i politički lideri budu upoznati sa korisnim efektima sprovođenja skrininga raka grlića materice, kako bi zajedničkim učešćem doprinjeli realizaciji ovog programa.