PIŠE: Prof dr Nebojša Tasić internista kardiolog , načelnik odeljenja za hipertenziju Instituta za KVB-Dedinje i stručni saradnik u Poliklinici “Rezidencija zdravlja Kerber”
Pod hipertenzijom u trudnoći se smatra visok krvni pritisak koji je dijagnostikovan i/ili praćen prije trudnoće ili onaj koji je dijagnostikovan prije 20. nedelje trudnoće.
Ono što je važno znati je da je trudnoća fiziološko stanje odnosno da ona sama po sebi ne mijenja krvni pritisak. Nažalost danas ne postoje precizna saznanja kako dolazi do toga da izostane mehanizam adaptacije normalnog krvnog pritiska na trudnoću, odnosno koji mehanizam pokreće hipertenziju u trudnoći.
Zašto je važno liječiti hipertenziju u trudnoći? Ukoliko se hipertenzija ne otkrije na vrijeme, dolazi do oštećenja na krvnim sudovima posteljice, smanjenja količine plodove vode i zastoja u rastu ploda. Loše regulisan krvni pritisak u trudnoći može dovesti do izuzetno teških komplikacija kao što su preeklampsija i eklampsija, smrt ploda, pa čak i smrt majke. Placenta ima centralnu ulogu u razvoju preeklampsije. Preeklampsija se češće javlja kod hidatidne mole, blizanačke trudnoće i dijabetesa. Eklampsija je teško stanje kod koga se, osim simptoma prisutnih kod preeklampsije, javljaju i toničko – klonički grčevi.
Žene koje prije trudnoće nisu imale povišen krvni pritisak, trebalo bi da i u trudnoći imaju normalan krvni pritisak . Ukoliko krvni pritisak pređe optimalne mjere, (120/80 mm Hg) – neophodno je odmah konsultovati ginekologa i internistu-kardiologa radi dijagnoze tzv. hipertenzivnog sindroma u trudnoći. Nešto veći rizik za pojavu hipertenzije u trudnoći imaju starije trudnice (preko 35 godina života).
Sa druge strane postoje trudnice koje su prije trudnoće imale povišen krvni pritisak. Žene koje imaju povišen krvni pritisak, a žele da zatrudne moraju da uz kontrolu interniste-kardiologa ishranom i/ili medikamentima stabilizuju stanje. Trudnice koje su hipertoničari zahtijevaju drugačiji tretman, imajući u vidu da njihova trudnoća spada u grupu visokorizičnih.
Obje grupe trudnica zahtijevaju redovne kontrole kod interniste-kardiologa sa iskustvom u vođenju i liječenju ovih bolesnica.
Važno je istaći da neke trudnice imaju simptome koji mogu ukazivati na povišen krvni pritisak: oticanje, glavobolja, pojačano lupanje srca. Međutim, postoje i trudnice kod kojih nema simptoma i kod kojih ukoliko se ne kontroliše redovno krvni pritisak u trudnoći, hipertenzija može dovesti do teških oštećenja.
Rijetko se visok krvni pritisak može pojaviti i neposredno pred porođaj, iznenada. Tada je neophodno hitno se javiti svom ginekologu jer je tzv. preeklampsija ili eklampsija potencijalno fatalan događaj za plod i/ili majku.
Neophodno je kontrolisati redovno krvni pritisak i poslije trudnoće zbog mogućnosti da žene posle trudnoće takođe imaju visok krvni pritisak. Posebno je važan period dojenja djeteta jer se mnogi lijekovi izlučuju u mleku. Porodilje se moraju obavezno kontrolisati kod internista-kardiologa radi adekvatne kontrole krvnog pritiska.
Cilj terapije je regulisati krvni pritisak, zaštiti fetus od posljedica terapije i istovremeno minimizirati rizike kratkoročnog povišenja krvnog pritiska. Terapija podrazumeva, prije svega, neslanu dijetu (ukidanje soli u ishrani) i odgovarajuće medikamente. Ponekad je neophodna i hospitalizacija (boravak u bolnici), uz dodatnu ultrazvučnu kontrolu – upotrebu doplera, odnosno češću kontrolu ploda, a procedura nalaže i kompletnu laboratorijsku i biohemijsku analizu. Sve žene kod kojih se sumnja na preeklampsiju se liječe bolnički. Definitivno izlječenje je porođaj, koji se indukuje prije vremena, ako hipertenzija ne može da se kontroliše.
Alkohol i cigarete su strogo zabranjene ukoliko želite što sigurniju trudnoću za vas i vaše dijete. Lijekovi izbora su metil-dopa i beta-blokatori (drugi dio trudnoće) i eventualno antagonisti kalcijuma. Izbjegavati ACE I inhibitore i antagoniste ATII receptora. Ako se jave grčevi tj. kod eklampsije, koristi se magnezijum sulfat, ali i diazepam i fenitoin. Neophodno je istaći da ne treba uzimati lijekove na svoju ruku bez konsultacije interniste-kardiologa ili ginekologa.
