O porođaju se dosta zna, ali još se tačno ne zna šta izaziva sam njegov početak. Znamo da je fizička i emocionalna spremnost majke i bebe faktor koji uzrokuje promjene u nivou hormona kod majke. Lokalni hormoni proizvedeni u krvi prostaglandini otvaraju i omekšavaju grlić, a hormon oksitocin izaziva pravilne ritmičke kontrakcije koje šire grlić materice. Položaj bebe kao i emotivno stanje i fizički položaj majke mogu da utiču na porođaj. Važno je da trudnica shvati da svaki porođaj ima svoj tok sa periodima intenzivne aktivnosti, vrhuncima i periodima odmora u zavisnosti od okolnosti u kojima se odvija.

Šta su to kontrakcije?
Kontrakcije (trudovi) su prirodne porođajne snage koje se karakterišu svojim trajanjem, učestalošću i intenzitetom. To je stezanje mišića materice. Cilj tih kontrakcija je da isprazne sadrzaj materice. Od 12. do 14. sedmice trudnoće se javljaju materične kontrakcije koje se mogu registrovati i palpatorno-pipanjem stomaka, i zovu se Braxton-Hiksove kontrakcije. Kada su te kontrakcije česte i intezivne, a porođaj nije ni blizu, trudnica mora da miruje. Nekada se daju i lijekovi koji relaksiraju mišiće materice.

Kako prepoznati porođajne kontrakcije?
Mišići materice se stezu, a zatim opuštaju, vježbajući i pripremajući matericu, kako bi tokom porođaja mogla efikasno da radi. Kako se trudnoća bliži kraju, osjećaju se kontrakcije koje »vuku i stežu«, intenzivnije i češće, a povremeno mogu da budu i neugodne. Porođajne kontrakcije su češće (najmanje jedna u 10 minuta), traju 20 do 90 sekundi, intezitet im je veći i praćene su bolovima. U fazi otvaranja grlića, povećava se učestalost trudova (od dva do četiri na 10 minuta). Grlić omekšava i dozrijeva. Skraćivanje i širenje grlića materice može da se pojavi prije nego što trudnica osjeti da porođaj počinje. Razlika između kontrakcija materice u trudnoći i za vrijeme porođaja je samo u tome što se posljednje javljaju u pravilnim razmacima i što se njihova jačina postepeno povećava.

Koja je razlika između kontrakcija i pokreta ploda?
Kretanje ploda u materici, udaranje bebinih koljena, nogu i laktova o zid materice, trudnica osjeća kao pokrete. Postoje izvjesne osobine tih pokreta po kojima žena može da ih razlikuje od kontrakcija materice. Glavna je da se javljaju iznenada, bez ikakvih prethodnih znakova i da vrlo kratko traju – obično četiri do pet sekundi. Osjećaju se na određenom dijelu trbuha. Mjesto na kome se javljaju nije uvijek isto, već se s vremena na vrijeme mijenja, u zavisnosti od položaja ploda u materici. Pokreti ploda mogu da se izazovu i potenciraju dubokim disanjem, što najbolje znaju trudnice koje pohađaju vježbe psihofizičke pripreme za porođaj. Do učestalijih pokreta ploda tada dolazi zbog jačeg priticanja kiseonika u bebin organizam Kontrakcije se, kao i pokreti ploda, ne javljaju se u nekom određenom vremenu, već počinju u bilo kom trenutku. Od pokreta ploda razlikuju se po tome što nijesu ograničene na jednom mjestu, već zahvataju cjelu matericu koja za vrijeme kontrakcije postaje tvrda. Najjasnije se zapažaju kada se stavi ruka na stomak – trudnica tada osjeća da se materica postepeno zateže i postaje sve tvrda, kako dostiže svoj maksimum i potom postepeno popušta. Razlika između pokreta ploda i kontrakcija materice ogleda se i u tome sto kontrakcije traju nekoliko puta duže od pokreta ploda. Kontrakcije materice traju od 20 do 60 sekundi.

Šta su to naponi?
Naponi se javljaju se u odmakloj fazi porođaja,uglavnom u toku istiskivanja bebe. Njih porodilja može da pojača ili smanji voljno. To je ona čuvena komanda babice “sad napni“ tokom napona. Da bi se sačuvala međica od rascjepa i prskanja porodilja treba da diše pravilno. To se postiže edukacijom trudnica tokom pohađanja vježbi za psihofizičku pripremu.

Kada se porođaj izaziva prije termina?
U slučajevima kada je plod ugrožen u materici, mada je ona njegova najbolja prirodna sredina, treba izazvati porođaj vještačkim putem.

Kako se sprovodi indukcija?
Za izazivanje porođaja najčešće se koristi preparat oksitocina (sintocinon) – hormon zadnjeg režnja hipofize koji dovodi do grčenja mišića materice, omogućava širenje grlića i kasnije, istiskivanje ploda. Indukcija se obično prima kriz infuziju, zajedno sa rastvorom glikoze, koja je energetska materija za materični mišić. Da bi indukcija imala efekat, neophodno je da grlić materice bude fiziološki “zreo”. To znači da treba da bude omekšan. U normalnim uslovima je čvrsto elastičan, jer posjeduje veći broj vezivnih vlakana u odnosu na mišićne. Ukoliko grlić nije dovoljno zreo, prije indukcije je neophodno upotrijebiti preparate koji će ubrzati njegovo sazrijevanje.

Izvor: http://www.unicef.org/montenegro/leaflet_porodaj.indd.pdf