Anksioznost i depresija u trudnoći- simptomi i faktori rizika

18/04/2024 13:47 | by jelenabozovic | No Comments

Anksioznost i depresija u trudnoći mogu pogoditi svakoga, ali neke trudnice su više izložene riziku.

Istraživanja su pokazala da oko 16 odsto žena iskusi kliničku anksioznost ili depresiju u nekom trenutku tokom trudnoće. Ipak, neke studije pokazuju da je skrining zanemaren i da se trudnice često ne liječe iz tih razloga.

Mit da trudnice moraju biti srećne i dalјe je veoma rasprostranjen. Zbog toga je manje vjerovatno da će se ljekari raspitati o njihovom mentalnom zdravlјu. Mnoge trudnice se stide da ovaj problem iznesu. To znači da se veliki broj njih može suočiti sa anksioznošću ili depresijom tokom trudnoće, a da ne dobiju podršku i pomoć koja im je potrebna.

Američka akademija za pedijatriju (AAP) objavila je 2019. godine da ljekari treba da ustanove depresiju tokom trudnoće kako bi zaštitili zdravlјe bebe. Kada pomažete trudnici da se nosi sa svojim mentalnim zdravlјem, u suštini dopirete do cijele porodice. Iz AAP navode da trudnice treba da se testiraju na depresiju nakon rođenja bebe, posebno mjesec, dva, četiri i šest mjeseci nakon porođaja. Ako vaš skrining pokaže da imate anksioznost ili depresiju tokom trudnoće, ne brinite. Postoje bezbjedni načini za liječenje ovih uobičajenih stanja.

Simptomi depresije tokom trudnoće

Dijagnostikovanje poremećaja raspoloženja tokom trudnoće može biti nezgodno. Neki simptomi mogu se preklapati sa simptomima trudnoće kao što su promjene u apetitu, nivoima energije, koncentraciji ili spavanju. Takođe je normalno da imate određeni stepen zabrinutosti za zdravlјe tokom trudnoće.

Ali ako osjetite uporne simptome depresije potražite pomoć. Prema Američkom koledžu akušera i ginekologa (ACOG), simptomi depresije tokom trudnoće uklјučuju:

– Osjećaj bezvrednosti;

– Biti u depresivnom raspoloženju većinu vremena, najmanje dvije nedjelјe;

– Osjećati se tužno, beznadežno, “prazno” i generalno nezadovolјno;

– Promjene u apetitu;

– Smanjenje interesovanja za svijet oko sebe;

– Osjećaj krivice;

– Previše ili nedovolјno spavate;

– Niska energija;

– Više ne uživate u stvarima u kojima ste uživali;

– Loša koncentracija;

– Misli o samoubistvu.

Simptomi anksioznosti tokom trudnoće variraju u zavisnosti od vrste poremećaja.

Anksiozni poremećaji uklјučuju:

-generalizovani anksiozni poremećaj, opsesivno-kompulzivni poremećaj (OKP) i panični poremećaj.

Simptomi generalizovanog anksioznog poremećaja

Prema Nacionalnom institutu za mentalno zdravlјe (NIMH), generalizovani anksiozni poremećaj je više od povremene brige. Obično uklјučuje upornu anksioznost i strah koji ometaju svakodnevni život. Simptomi uklјučuju:

– Poremećeni obrasci spavanja;

– Pretjerana briga koju je teško kontrolisati;

– Umor;

– Osjećaj unutrašnjeg nemira;

– Razdražlјivost;

– Loša koncentracija;

– Glavobolјe, bolovi u mišićima, bolovi u stomaku;

– Lako zbunjivanje;

– Poteškoće pri gutanju;

– Tremor;

– Osjećaj vrtoglavice ili osjećaj ostajanja bez daha.

Simptomi opsesivno-kompulzivnog poremećaja

Prema Nacionalnom institutu za mentalno zdravlјe, lјudi sa OKP-om imaju simptome opsesije (ponovlјene misli, nagone ili slike koje izazivaju anksioznost), kompulzije (ponovlјiva ponašanja kao odgovor na opsesivnu misao) ili oboje. Simptomi OKP uklјučuju:

– Strah od klica;

– Neželјene misli o seksu, religiji ili povredi;

– Agresivne misli;

– Potrebne su stvari u savršenom redu;

– Nemogućnost kontrole misli ili ponašanja;

– Provodi više od sat vremena dnevno na misli i ponašanja;

– Rituali nisu prijatni, ali pružaju kratkotrajno oslobađanje od anksioznosti;

– Misli i ponašanja značajno ometaju svakodnevni život.

Simptomi paničnog poremećaja

Prema NIMH-u, lјudi sa paničnim poremećajem imaju česte napade panike, koji se osjećaju kao iznenadni talas straha ili gubitak kontrole. Napadi panike često nemaju upozorenje ili okidač. Simptomi paničnog poremećaja uklјučuju:

– Stalni strah od napada panike;

– Ponavlјajući napadi panike;

– Osjećaj intenzivnog straha, propasti i gubitka kontrole;

– Izbjegavanje mjesta ili situacija gdje su se napadi panike dešavali u prošlosti;

– Lupanje ili ubrzano srce;

– Znoj i jeza;

– Drhtanje;

– Teškoće sa disanjem;

– Slabost ili vrtoglavica;

– Bol u grudima;

– Mučnina.

Faktori rizika za anksioznost i depresiju tokom trudnoće

Doktori su nekada mislili da će svi ti hormoni koji jure kroz trudnoću tijelo zaštititi od depresije. Sada znamo da je za neke žene tačno suprotno. Ali dok se stručnjaci slažu da hormoni igraju ulogu u depresiji, tačni mehanizmi su nepoznati. Drugi faktori, prema NIMH-u, uklјučuju genetiku i faktore životne sredine, poput životnog stresa, koji takođe doprinose.

Može ga izazvati bilo koji broj fizioloških ili životnih izazivača stresa. Kod onih sa genetskom predispozicijom za depresiju, hormonske promjene mogu biti jedan od ovih stresora.

Svako može doživjeti anksioznost i depresiju tokom trudnoće. Ali istraživanje je pokazalo da su lјudi sa sledećim faktorima rizika posebno podložni:

– Lična ili porodična istorija poremećaja raspoloženja, kao što su depresija ili anksioznost;

– Istorija nasilјa u porodici;

– Imati niska primanja;

– Imaju niže obrazovanje;

– Pušenje ili alkohol tokom trudnoće;

– Nakon što ste rodili dvoje ili više djece.

Moguće komplikacije neliječene anksioznosti i depresije

Postoje dobro dokumentovane, ali često zanemarene posljedice neliječene anksioznosti i depresije tokom trudnoće.

Prema ACOG-u, rizici za razvoj beba neliječenih prenatalnih mentalnih problema uklјučuju:

– Niska tjelesna težina na rođenju;

– Loša adaptacija van materice, uklјučujući respiratorni distres i nervozu;