Približavanje termina porođaja kod većine trudnica, posebno prvorotki, donosi niz pitanja i nedoumica u vezi toga šta ih očekuje, koje su faze rađanja i procedure koje se primjenjuju.

Veliki broj korisnih savjeta i informacija iz Porodilišta Kliničkog centra Crne Gore mogu pronaći od nedavno na ovom LINKU, između ostalog i sve što bi trebalo da znaju o fazama porođaja.

PRVA FAZA POROĐAJA

Tokom prve faze porođaja, kontrakcije dovode do postepenog otvaranja (dilatiranja) grlića. Ovo je obično najduža faza porođaja. Sa početkom porođaja, grlić počinje da se razmekšava i otvara. Ovo se naziva latentna faza porođaja za vrijeme koje su kontrakcije obično iregularne (nejednakog trajanja, jačine i dolaze u različitim vremenskim intervalima). Ta faza može trajati više sati, pa i dana, sve dok se porođaj ne “uspostavi”, tj. ne uđe u takozvanu aktivnu fazu. Porođaj je uspostavljen onda kada je grlić otvoren četiri do pet centimetara i postoje regularne kontrakcije materice, odnosno kontrakcije koje su sličnog trajanja, jačine i razmaka između njih i koje dovode do otvaranja grlića. Savjetuje se da u latentnoj fazi porođaja trudnica uzima tečnost i laganu hranu kako bi imala dovoljno energije za predstojeći porođaj. Ukoliko porođaj započne u toku noći, trudnici se savjetuje da bude opuštena, pronađe udoban položaj i pokuša da spava. Ukoliko porođaj počne tokom dana, korisna je lagana aktivnost i hod što može pomoći spuštanju bebe u karlicu majke i otvaranje grlića. Vježbe disanja, masaža i tuširanje toplom vodom mogu pomoći u ublažavanju bola tokom prve faze porođaja.

Ukoliko se radi o normalnoj, nekomplikovanoj trudnoći, ili vaš ginekolog nije drugačije odredio, vrijeme da se javite na pregled je kada kontrakcije postanu pravilne (regularne), ukoliko pukne vodenjak, ukoliko su kontrakcije veoma jake i bolne i  potrebno vam je ublažavanje bola ili ako ste zabrinuti u vezi bilo čega što se tiče vaše trudnoće i porođaja.

Ukoliko se nakon pregleda procijeni da ste još uvijek u latentnoj fazi, može vam biti predloženo da se javite na kontrolni pregled nakon nekoliko sati.

Nakon prijema u porodilište, najprije vas dočekuje babica koja u prostoriji za pripremu obavlja razgovor sa vama, uzima potrebne podatke, mjeri krvni pritisak, tjelesnu temperaturu, tjelesnu težinu i vrši akušerski pregled. Takođe, na prijemu može biti primijenjen karditokografski monitoring (CTG), a u nekim slučajevima se, uz vašu saglasnost, primjenjuje i pražnjenje debelog crijeva korišćenjem laksativnih ljekova.

Nakon pripreme, bićete smješteni u jednu od porođajnih sala gdje ćete u dogovoru sa svojom babicom moći da šetate, sjedite, zauzmete položaj na porođajnom krevetu koji vam odgovara, koristite pilates loptu, tuširanje toplom vodom… Ukoliko ste se pripremili za epiduralnu analgeziju, a uz saglasnost ginekologa koji prati porođaj, ona može biti primijenjena onda kada se porođaj uspostavio i kada su porođajne kontrakcije postale bolne. Naše porodilište podržava prisustvo pratioca na porođaju, obično partnera ili druge osobe od povjerenja.

Akušerski pregledi sa ciljem utvrđivanja kako porođaj napreduje se vrše u određenim vremenskim intervalima koji može iznositi od jednog do četiri sata. Da bi beba mogla da prođe kroz grlić potrebno je da se on otvori (izdilatira) do 10 cm, što se označava kao kompletna dilatacija. Kod prvog porođaja, vrijeme od momenta ustanovljenog porođaja (4- 5 cm) do kompletne dilatacije obično iznosi 8- 18 h, dok je kod drugog i trećeg porođaja obično brže i iznosi oko 5- 12 h.

Kada dođe do kraja prve faze porođaja, tj. do kompletne dilatacije, obično porodilja osjeti potrebu da gura (da se napinje).

Praćenje stanja majke i bebe u toku porođaja

U toku porođaja, ljekar i babica nadziru stanje majke i ploda. U pravilnim vremenskim razmacima kod trudnice se mjere tjelesna temperatura, puls i krvni pritisak. Stanje ploda, kao i karakteristike materičnih kontrakcija prate se pomoću kardiotokografije (CTG).

Stimulacija porođaja

Neki porođaji teku sporije nego što je očekivano. Ovo se može desiti ukoliko kontrakcije nijesu dovoljno jake i/ili česte ili se beba nalazi u neuobičajenom položaju. U takvim slučajevima, ljekar može predložiti stimulaciju porođaja.

DRUGA FAZA POROĐAJA

Druga faza porođaja traje od kompletne dilatacije grlića do rođenja bebe. Kada se grlić potpuno otvori, beba se dalje spušta u karlicu majke prema izlazu vagine i tada se odmah ili nakon određenog vremena javlja nagon (potreba) za guranjem, odnosno napinjanjem. Ukoliko je trudnica primila epiduralnu analgeziju, nagon za napinjanjem može izostati ili biti slabije izražen. Za vrijeme napinjanja uz savjet babice, možete izabrati položaj koji vam najviše odgovara. To može biti ležanje na boku, stajanje, sjedeći ili čučeći položaj. Ukoliko se radi o prvom porođaju faza napinjanja ne bi trebalo da traje duže od 3h, a kod žena koje su već rađale dopušteno je da ova faza traje 2h. Ova faza porođaja može biti naporna, ali trudnica dobija stalnu podršku i ohrabrenje od strane ljekara, babice i eventualno svog pratioca, obično supruga.

Kada je glavica bebe skoro pri izlazu, dobićete instrukcije da se ne napinjete i kako da pravilno dišete da bi se glavica bebe rodila polako i nježno, dajući vremena koži i mišićima područja između vagine i čmara (međici) vrijeme da se rastegne. U nekim slučajevima će ljekar ili babica predložiti epiziotomiju da bi se izbjegle značajnije porođajne povrede ili da bi se ubrzao porođaj. Epiziotomija je mali rez koji se pravi na međici. Kada se beba rodi, rane epiziotomije ili druge porođajne povrede će biti zbrinute i ušivene.

Kada se rodi glavica bebe, ostatak tijela se obično rađa u naredne jedne do dvije kontrakcije. U uobičajenim okolnostima, omogućava se tzv. kontakt koža na kožu između majke i bebe, koji pomaže uspostavljanju bliskosti i ranom započinjanju dojenja. Idealno, prvi podoj bi trebalo uspostaviti u roku od jednog sata nakon rođenja.

TREĆA FAZA POROĐAJA

Treća faza porođaja počinje nakon rođenja bebe, kada se materica kontrahuje i završava se rođenjem posteljice. Dokazano je da je bolje za novorođenče da se pupčana vrpca ne prekida odmah nakon rođenja, nego se čeka najmanje jedan minut. Ovakva praksa se sprovodi i u našem porodilištu. Dva su načina postupanja medicinskog osoblja u ovoj fazi, tzv. aktivan način, kada uz pomoć određenih postupaka i ljekova ubrzavamo i olakšavamo rađanje posteljice i tzv. fiziološki način kada se posteljica rađa spontano, ali traje mnogo duže. U našem porodilištu, a prema preporukama Svjetske zdravstvene organizacije obično zauzimamo aktivan pristup u trećem porođajnom dobu, jer se na taj način smanjuje rizik od krvarenja nakon porođaja. Rađanje posteljice se obično završi u roku od najviše 30 minuta. U rijetkim slučajevima može doći do komplikacija ove faze porođaja, kao što su zaostajanje dijela posteljice u materici, obilnog krvarenja ili nerađanja posteljice ni nakon 30 minuta, te može biti potrebna primjena ljekova ili određenih intervencija.

ČETVRTA FAZA POROĐAJA

Ova faza porođaja počinje rađanjem posteljice i traje dva sata. U tom periodu se ušivaju eventualne porođajne povrede ili rana epiziotomije, uspostavlja se kontakt koža na kožu i po mogućnosti prvi podoj. Stanje porodilje se brižljivo prati, mjere se vitalni parametri (krvni pritisak, puls i tjelesna temperatura), preko trbuha majke se opipava da li je materica dobro kontrahovana (čvrsta), prati se količina krvarenja. U normalnim okolnostima, beba je sve vrijeme uz majku.

Izvor: https://kccg.me/klinike-i-centri/klinika-za-ginekologiju-i-akuserstvo/