Nastanak trombofilije u trudnoći ili prilikom zatrudnjavanja može, ali i ne mora stvoriti rizik po zdravlje trudnice i izazvati ozbiljne komplikacije. Ukoliko se trombofilija pojavi za vrijeme trudnoće, organizam sprječava pojačano krvarenje, kako za vrijeme njenog trajanja, tako i nakon porođaja. Kada se takvo stanje udruži sa urođenom ili stečenom trombofilijom, neke trudnice mogu imati: ponovljeni pobačaj ili rađanje mrtvorođene bebe, abrupciju placente i preeklampsiju.

Trombofilija je stanje pojačanog zgrušavanja (koagulacije) krvi, koje može izazvati trombozu – ugruške krvi u krvnim sudovima. Ne smatra se vrstom bolesti, jer mnogi ljudi, kod kojih je dijagnostikovana, nemaju problem sa svojim stanjem. Tek pošto se uradi analiza krvi i ustanovi da je potrebno biti oprezan, počinje se sa adekvatnom terapijom, uz redovno kontrolisanje stanja.

Žene, koje imaju problem sa poremećenom koagulacijom krvi, prije trudnoće bi trebalo da povedu računa, jer se tokom drugog stanja povećava rizik za zgrušavanje krvi. Trudnice bi već pri svom prvom prenatalnom pregledu trebalo da obavijeste svog ljekara o postojanju trombofilije, bilo kod njih samih ili kod nekog od članova porodice. 

Simptomi venske tromboze:

• Bolovi i otoci u nogama – Venska tromboza najčešće se javlja u veni noge, mada može biti prisutna i u bilo kojoj drugoj veni u tijelu;
• Problemi sa disanjem i bol u grudima – Simptomi poput stezanja u grudima, bola pri dubokom uzdisaju i kratak dah, mogu da ukazuju na postojanje plućne embolije, koja se može javiti kao posledica postojanja ugruška krvi, koji putuje u srce i dalje u pluća;
• Glavobolje i stomačni problem – Ovi simptomi mogu biti posledica određene vrste trombofilije, kod koje se ugrušak krvi javlja na neobičnom mestu, kao što su mozak, crijeva ili jetra. Inače, ugrušak krvi u venama jetre naziva se Budd-Chiarijev sindrom;
• Ozbiljni simptomi arterijske tromboze zbog trombofilije – Arterijska tromboza predstavlja postojanje krvnog ugruška u arteriji. U zavisnosti od toga na koju arteriju utiče, ugrušak krvi može da izazove moždani udar, srčani udar ili probleme sa placentom tokom trudnoće.

Simptomi arterijske tromboze: 

• moždani udar u relativno mladom dobu;
• ponovljeni pobačaji;
• problemi u trudnoći poput preeklampsije, smanjenog rasta fetusa ili fetalna smrt usled prevremenog porođaja;
• srčani udar.

Koje probleme može izazvati trombofilija u trudnoći?

Kada je osobi dijagnostikovana trombofilija, pod nazivom antifosfolipidni sindrom (poznat i kao APS), onda postoji veća mogućnost za razvojem komplikacija tokom trudnoće. Problemi, koji mogu nastati, su:

• Intauterino ograničenje rasta – Slab rast bebe u materici;
• Insuficijencija posteljice – Placenta raste u materici i kroz pupčanu vrpcu snabdijeva dijete hranom i kiseonikom. Placentna insuficijencija znači da posteljica ne radi onako kako bi trebalo, pa zato beba ne može da dobije dovoljno hrane i kiseonika;
• Preeklampsija – Stanje koje može da se desi poslije 20-te sedmice trudnoće ili odmah po njenom završetku. Karakterišu ga visok krvni pritisak i simptomi, koji ukazuju trudnici da da neki od njenih organa, kao što su bubrezi i jetra, možda neće pravilno raditi. Neki od tih znakova uključuju bjelančevine u mokraći, kao i jake glavobolje;
• Prevremeni porođaj – Dešava se kada se beba rodi prije 37-te sedmice trudnoće;
• Pobačaj – Pobačaj je kada beba umre u materici pre 20-te sedmice trudnoće;
• Mrtvorođenost – Dešava se kada beba umre u materici prije rođenja, ali poslije 20-te sedmice trudnoće.

Važno je istaći da trombofilija nije bolest, već stanje organizma, koje se, udruženo sa drugim faktorima, manifestuje klinički.

Liječenje trombofilije

Ljekar, kom bi se trebalo obratiti u slučaju nastanka trombofilije, je hematolog, koji je zadužen za precizno dijagnostikovanje bolesti krvi. Da bi odlučio koja vrsta terapije bi bila adekvatna za trudnicu, potrebno je da utvrdi sledeće faktore:

• tip trombofilije;
• starosne godine;
• tjelesnu težinu;
• način života;
• stanje pacijenta – da li je žena u drugom stanju ili je nedavno rodila dijete;
• istoriju bolesti – da li je pacijent ranije imao ugruške krvi.

Ovi faktori su od velike pomoći ljekaru u procjeni rizika od dobijanja ugruška. Nakon što ih utvrdi, hematolog iznosi mišljenje o prednostima i manama liječenja i, ako je potrebno, koja vrsta tretmana je najbolja. Jedan tip terapije zasnovan je na niskim dozama aspirina, koje inhibiraju djejstvo trombocita, tako da se može spriječiti nastanak krvnih ugrušaka ili, u nekim vrstama trombofilije, ij pobačaj i nastanak problema u toku trudnoće.

S druge strane, žene, kojima je zajedno sa partnerom dijagnostikovan idiopatski sterilitet (kada brojni testovi i analize ne pokazuju mogući uzrok neostajanja u drugom stanju), u nekim slučajevima dobiće pomenutu terapiju, koja je zasnovana na malim dozama aspirina (najviše 100 mg), a kasnije i heparin.

Dozu i učestalost ove terapije određuje hematolog, koji u najvećem broju slučajeva želi da prati trudnoću i savjetuje trudnice da urade dodatne analize. Terapija se najčešće sprovodi tokom čitave trudnoće, a njen značaj posebno je važan u sedmicama nakon porođaja, kada je rizik od tromboze kod majke višestruko pojačan.

Antikoagulantni tretman obuhvata uzimanje varfarin tableta ili injekcije heparina, koje imaju za cilj da razbiju krvni ugrušak i spriječe nastanak novih. Varfarin se prepisuje kao antikoagulans za sprječavanje ugruška, dok se heparin injekcija, koja djeluje momentalno, koristi kao instant tretman za postojeće ugruške. Heparin injekcija može se dati osobama sa antifosfolipidnim sindromom, prije i poslije operacije. Takođe, žene sa trombofilijom, koje zbog drugih problema planiraju da trudnoću ostvare vantjelesnom oplodnjom, mogu dobiti terapiju heparinom od trenutka embriotransfera. Injekcija heparina je potpuno bezbjedna, kako za plod, tako i za trudnicu. 

Onim ženama, kod koji je utvrđeno prisustvo trombofilije, a koje su ranije rađale mrtvu djecu i imale pobačaje, najčešće se propisuje terapija acetilsalicilnom kiselinom (uzimanje 50-100 mg aspirina dnevno) ili niskomolekularnim heparinom (injekcije koje se primaju svakodnevno tokom čitave trudnoće i 6 sedmica nakon porođaja.)

Izvor: Stetoskop